Zoeken
Sluit dit zoekvak.

Muurgaten

Doorgangspost Josefstraße/Kokelestraat (Gemeentearchief Kerkrade)

Vanaf het moment dat er werd begonnen met de uitbreiding van de Neustraße 1968 en er werd besloten dat er een muur moest komen ter vervanging van het vorige grenshek, hebben de gemeenten Herzogenrath en Kerkrade ervoor gestreden om in ieder geval doorgangen in de muur op te nemen. Een ondoordringbare muur betekende dat bewoners naar de grensovergangen in Pannesheide of Aachener Straße moesten rijden en een omleiding van soms wel vier kilometer moesten nemen. De ministeries waren in eerste instantie echter niet te vermurwen; vooral de Nederlandse douane wees de doorgangen af.

De strijd om de Muur en de doorgangen werd ook opgepakt door de nationale pers. Het Hamburger Abendblatt, Welt am Sonntag en Bild am Sonntag berichten over de “pesterijen”. Uiteindelijk hadden de vele brieven aan de ministeries, waaronder brieven van Theo Kutsch, een inwoner van Herzogenrath die zich bijzonder inzette voor de verspreiding van het idee van Europa (“Eurode”), aan de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Walter Scheel, hun doel bereikt en de “Abendpost Nachtausgabe” kopte op 09.06.1970 “Burgers verslaan bureaucraten – gaten in de grens!”.

Deze “gaten in de kaas” werden in de zomer van 1970 op twee plekken in de muur gemaakt, op de zijweg van de Josefstraße/Kokelestraat en de Bleijerheiderstraat.

Bij deze “officiële doorgangsposten” was grensoverschrijding echter alleen toegestaan voor grensbewoners onder de volgende voorwaarden:

– Een vergunning (Grenzausweis) en een geldige identiteitskaart of paspoort moeten bij zich worden gedragen.

– De grens mag alleen te voet of met een fiets zonder hulpmotor worden overschreden.

– Alleen de overdracht van belastingvrije reisgoederen is toegestaan.

Overtredingen van deze verordening leiden tot een administratieve boete van 20,00 DM.

Toch waren deze doorgangsposten met de bijbehorende pas een verademing voor de bewoners. Ze waren nu niet langer gebonden aan de openingstijden van de douanekantoren aan de uiteinden van de Neustrasse (Aachener Straße en Pannesheide). Met deze passen konden ze de grensovergangen dag en nacht gebruiken. Soms waren de grensovergangen beperkt qua tijd door een gebrek aan douanebeambten.

Inkopen over de grens, vaak was de weg naar de volgende grensovergang gewoon te ver (Stadtarchiv Herzogenrath)

Klein grensverkeer – Tot 31 december 1992 was deze vergunning vereist voor directe doorgang via de doorgangsposten.

Scroll naar boven

Ooggetuigenverslag

Wonen aan de Nieuwstraat

Ik ben1948 in Hamburg geboren. In 1968 ontmoette ik een superaardige man die uit Kerkrade kwam. In maart 1969 verhuisde ik vervolgens naar Kerkrade. Ik kreeg een gemeubileerde kamer aan de Nederlandse kant, Nieuwstraat nummer 62, op de eerste verdieping bij mevrouw Betsy Arkenbosch.Mevrouw Arkenbosch bakte loempia’s voor de omliggende restaurants.Mijn eerste job vond ik in Kohlscheid. Ik raakte al snel vertrouwd met de dagelijkse grensovergang in Pannesheide en na een tijdje ook met de meeste dienstdoende douanebeambten en ik hoefde niet elke keer mijn legitimatiebewijs tonen.Huis Nummer 62 en het oude douanekantoor bestaan ​​nog steeds.Toen ik daar woonde, schreef ik vaak brieven aan mijn familie in Hamburg. De Duitse brievenbus was waar de Deichmann-winkel nu is.Ik had weer geschreven, de brieven gepakt, over het muurtje gesprongen en de brieven in de –   Duitse brievenbus gedaan. De terugweg dezelfde weg – maar daar stond de auto met de douaniers die me aanhielden – omdat ik illegaal de grens was overgestoken ;-(En natuurlijk had ik geen papieren bij me. Ik legde uit waarom en hoe en dat ik daarboven woonde – nou ja – de douaneambtenaar ging met me mee naar het appartement en zorgde ervoor dat mijn verklaring klopte. Maar hij maakte me er zeer duidelijk op attent dat ik toch beter een pasje moest aanvragen, zodat ik in ieder geval de “gaten” in het muurtje kon gebruiken. In 1970 werd onze zoon geboren. We hebben toen een leuke woning gevonden op Nieuwstraat nummer 72. Daar had een kruideniers- en melkhandelaar Hamers zijn zaak en die verhuisden een hele rij verder weg. De woning was op de begane grond en had een kleine binnenplaats. Het huis staat er nog steeds.Helaas heeft de toenmalige eigenaar het huis verkocht en de nieuwe eigenaar heeft een rechtszaak aangespannen voor eigen gebruik. In die jaren kon dat nog. We moesten dus binnen drie maanden op zoek naar een nieuwe woning. De gemeente Kerkrade was toen nog verantwoordelijk voor dit soort woningtoewijzing en zo kregen we een woning in de hoogbouw (B-flat) in Bleijerheide. Daar heb ik gewoond tot ze gesloopt werden in 2013. Nu heb ik een leuke woning aan de Holzstraat – alweer heel dicht bij de grens bij de rotonde met d’r “Knup” en tot mijn tevredenheid want ik werk nog steeds “sociaal – cultureel – grensoverschrijdend ;-)

Regina Leue