Het internationale karakter van de Neustraße/Nieuwstraat

Het „internationale“ kreeg de Nieuwstraat met de paplepel ingegoten.
In een tijdsbestek van een halve eeuw waren de Kerkraadse bewoners van de Nieuwstraat eerst Oostenrijkers, dan Fransen, daarna Nederlanders, kort daarna  Belgen en uiteindelijk zowel Nederlanders als Duitsers.
Voor de Franse Revolutie behoorde Kerkrade tot het grondgebied van de Oostenrijkse Nederlanden, daarna werd het onderdeel van het Franse Keizerrijk. Het Congres van Wenen in 1815 en de daaropvolgende onderhandelingen in Aken creëerden een speciale staatssituatie rondom de Neustraße/Nieuwstraat.
De burgers aan de westkant van de straat waren nu burgers van het pas opgerichte Koninkrijk der Verenigde Nederlanden en onderdanen van Koning Willem I van het van oorsprong Duitse vorstenhuis Oranje-Nassau.
Net als de meeste inwoners van de zuidelijke gebieden van dit koninkrijk waren de Kerkradenaren niet blij met de nieuwe regeringsmaatregelen van hun koning.
De ontevredenheid van de bevolking kwam tot uiting in de vanuit Brussel ontstane revolutie die in 1830 het nieuwe België creëerde, een afscheiding van de zuidelijke Nederlanden van de noordelijke Nederlanden.
De burgers aan de westkant van de straat werden nu Belgen en daarmee onderdanen van de Belgische koning Leopold I.
De omgeving van Maastricht bleef echter als een groot eiland in het midden van dit Belgische grondgebied, omdat de leidende militaire commandant met zijn soldaten strikt vasthield aan het Nederlandse koningshuis, tegen de wil van de bevolking in. Na bijna tien jaar dwongen met name de Britten een nieuwe gebiedsindeling af, waarbij Kerkrade opnieuw Nederlands grondgebied werd.
Speciale regelingen bonden het hertogdom Limburg echter aan de Duitse Bond, waardoor de inwoners tegelijkertijd Duitsers werden.

Peter Dinninghoff