De laatste muur – nieuwbouw
De bouw van de muur in 1968 (De Limburger)
In 1966 besluit de Gemeente Kerkrade 2 miljoen gulden in de reconstructie van de Nieuwstraat te investeren. Dit wakkert de discussie over de grensafscheidingen verder aan. Aan de kant van Herzogenrath wordt naarstig gezocht naar fondsen om ook de weg aan de Duitse kant te saneren. Zo ontstond tijdens de Herzogenrathse carnaval van 1968 de „Drahtzaunmelodie – Wer soll das bezahlen?“. Met de reconstructie zou ook het gehate prikkeldraad moeten wijken. Maar de politiek en het bestuur van Kerkrade en Herzogenrath kunnen niet op tegen de regeringen in Bonn en Den Haag. In januari 1968 kreeg Kerkrade een subsidietoezegging van 75% en op 1 april 1968 werd begonnen met het verwijderen van de “rotte houten palen” en het plaatsen van de Leicon blokken. Precies 3 jaar nadat Theo Kutsch op 1 april 1965 zijn visie op Eurode in de Aachener Volkszeitung liet publiceren, verpakt als een aprilgrap:
1 April 1965 – Aachener Volkszeitung (Alsdorfer Geschichtsverein e.V.)
Aan de Duitse kant kon de sanering beginnen, nadat de financiering grotendeels kon worden gedekt door het “Grenslandfonds”. Omdat de weg nu ook werd verbreed, moesten sommige huizen langs de Neustraße wijken voor de aanleg van de weg.
De burgers van beide gemeenten hadden zich herhaaldelijk tegen de grensafscheidingen gekeerd. Na de Tweede Wereldoorlog waren de fronten aanvankelijk zo verschanst dat het lang duurde voordat het “IJzeren Gordijn”, zoals de prikkeldraadversperring ook wel werd genoemd, werd vervangen door de “Muur”. De correspondentie van de gemeentebesturen en ook particuliere initiatieven met de ministeries vulden complete dossiers.
Pas na nog eens 25 jaar, na het Schengen-akkoord en de val van de Berlijnse Muur, begon in 1993 eindelijk de afbraak van de Leicon muur en werd de Nieuwstraat/Neustraße ontwikkeld tot een gemeenschappelijke “Europastraat”.
Met een graafmachine hebben de burgemeesters van Kerkrade (Jan Mans) en Herzogenrath (Petra Meisler) officieel het eerste deel van de betonnen grensmuur aan de Nieuwstraat tussen de twee gemeenten afgebroken. (De Limburger)
Hoek Nieuwstraat/Holz, rechts is de Nieuwstraat aan de Kerkraadse kant reeds voltooid, links wordt aan de Duitse zijde nog aan de aanleg gewerkt (Gemeentearchief Kerkrade)
De voltooide reconstructie van de Neustraße na 1968 (Stadtarchiv Herzogenrath)
Bij de reconstructie van de Nieuwstraat tot een gezamenlijke straat moesten naast de financiële ook technische vragen, zoals b.v. verkeersregeling, reiniging etc. geregeld worden.
Schets van de straat – ontwerp (Gemeentearchief Kerkrade)
Al vroeg, in 1989, begonnen de burgers na te denken over hoe een gemeenschappelijke straat eruit zou kunnen zien. Zo werd een actiegroep Nieuwstraat – Neustraße opgericht, die grensoverschrijdende voorstellen deed voor het ontwerp van de Nieuwstraat: met betrekking tot het afremmen van het verkeer, veilige oversteekplaatsen door middel van middengeleiders, vergroening, parkeervakken en fietspaden.
Het resultaat mocht er zijn in 1995. Op 6 en 7 mei 1995 werd de gemeenschappelijke “Europastraat” officieel geopend door de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Hans van Mierlo en de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Klaus Kinkel tijdens een grootse ceremonie.
Opening Nieuwstraat 06-05-1995, (De Limburger, Foto: Arnaud Nilwik)