Eurode Business Center (EBC)
Begin van de bouwactiviteiten (Stadtarchiv Herzogenrath, Foto: Fotostudio Opreij)
Een highlight binnen de grensoverschrijdende economische structuurversterking in Eurode, is het gemeenschappelijke bedrijfsverzamelgebouw, het Eurode Business Center (EBC).
In 1997 werd in het kader van de samenwerking binnen Eurode het idee geboren een grensoverschrijdend gebouw te realiseren waarin -als aanvulling op het Technologie Park Herzogenrath- allerlei dienstverleningsbedrijven zouden kunnen worden ondergebracht.
Door de regionale ontwikkelingsmaatschappijen, de Nederlandse “N.V. Industriebank LIOF” en de “Aachener Gesellschaft für Innovation und Technologietransfer “(AGIT) werd dit idee in nauwe samenwerking met de gemeente Kerkrade en de Stadt Herzogenrath, tot in detail uitgewerkt. De meerwaarde van een dergelijk bedrijfsverzamelgebouw diende een bijdrage te zijn aan de grensoverschrijdende, economische ontwikkeling en de mogelijkheid tot aaneenschakeling van netwerken in beide gemeente/landen.
Uiteindelijk werd het gebouw met 3.630 m2 commercieel oppervlak en 470 m2 aan algemene en service ruimten, op 5 juni 2001 geopend door de toenmalige minister-presidenten van Nederland en Noord-Rijn Westfalen, de heren Wim Kok en Wolfgang Clement.
“De meiboom op het huis” op het EBC op 08-12-2000 (Foto: W. Sevenich)
Ervan uitgaande, dat er al diverse bedrijfsverzamelgebouwen en technologieparken aan weerszijde van de grens waren, diende een nieuwe te realiseren bedrijfsverzamelgebouw geen concurrentie-positie in te nemen. Daarom werden als thema’s de ‘grensoverschrijdende dienstverlening’ en ‘innovatieve ontwikkelingen’ gekozen. Een concentratie van dergelijke activiteiten bood de mogelijkheid een pilotproject te realiseren met als doel uiteindelijke aanpassing en harmonisering van Nederlandse en Duitse rechtssystemen. Voorwaarde daarbij was wèl, dat dit gebouw exact óp de staatsgrens moest worden gebouwd.
Het EBC diende zich te richten op de volgende doelgroepen:
- Algemene dienstverlening, zoals uitzendbureaus, advocatenpraktijken, belastingadviseurs, PR- en marketingbedrijven, instellingen ter promotie van lokale en regionale cultuur, recreatie en toerisme en onroerend-goed ondernemingen.
- Specifieke dienstverlening zoals grensoverschrijdende multimediafirma’s en (tele) communicatiebedrijven, technologie transfer voorzieningen in aanvulling op bestaande high-tech innovatiecentra, grensoverschrijdende dienstverleners op het gebied van gezondheidszorg.
Een verdere belangrijke voorwaarde voor de locatie van het EBC was, dat aan beide zijden van de grens op geringe afstand stedelijke concentratiegebieden met ca. 100.000 inwoners aanwezig zouden zijn. In dat kader is Eurode als binationale stad met ruim 90.000 inwoners , uniek in West-Europa, met duidelijke in en met elkaar vervlochten relationele en functionele verbindingen.
Voorbeelden hiervan zijn:
- Infrastructuur,
- Arbeidsmarkt, woongebieden,
- Grensoverschrijdende dienstverlening,
- Grensoverschrijdende plaatselijke recreatie enz.
Zowel op sociaal-maatschappelijk, sociaaleconomisch alsook op ruimtelijke ordenings- en stede-bouwkundig gebied, kan van nauwe vervlechting en intensieve verbindingen gesproken worden.
Andere locatievoorwaarden waren bereikbaarheid, voorhanden zijnde telecommunicatienetwerken, parkeervoorzieningen en de mogelijkheid voor een grensoverschrijdend gebouw met markante uitstraling.
Op basis van een door de faculteit voor economische geografie van de RWTH uitgevoerde locatiestudie, lag er binnen Eurode een plek in de buurt van de Nieuwstraat/ Neustraβe om hierboven nader omschreven redenen, voor de hand. Daarop hebben de gemeente Kerkrade en de Stadt Herzogenrath zich gezamenlijk ingespannen om een gelijke basis te realiseren voor dit grensoverschrijdende bedrijfsverzamelgebouw. Daarbij kan worden gedacht aan zaken als gelijk bestemmingsplan, infrastructurele aansluitingen grensoverschrijdend, gelijke adressering, gelijke vergunningverlening met daarbij een intensief vergelijk van voorwaarden etc.. Uiteindelijk is het door architect Paulus uit Herzogenrath opgesteld ontwerp gerealiseerd. In dit ontwerp zitten enkele typische bouwelementen verwerkt zoals het Nederlandse baksteen aan de Nederlandse kant en het typisch Duitse pleisterwerk (Putz) aan de Duitse kant. Om het grensoverschrijdend karakter van het gebouw te benadrukken vertoont het middengedeelte van het gebouw -waar de algemene en serviceruimten zich bevinden- precies een omgekeerd beeld.
De karakteristieke Duitse gele brievenbus markeert aan de voorkant het Duits gedeelte en de markante Nederlandse oranje brievenbus de Nederlandse kant van het gebouw.
Fotos: Openbaar Lichaam
Met een nagenoeg constante bezettingsgraad van 100% zijn in het EBC anno 2023 ruim 80 kleine bedrijven gevestigd en is het EBC een bedrijfsverzamelgebouw waar grensoverschrijdende economische activiteiten centraal staan en waar de voordelen van de grensligging ten volle kunnen worden benut. Zo hebben de bedrijven demogelijkheid zich aan de Duitse kant te vestigen en een Duitse ondernemingsvorm (bijv. een GmbH) te kiezen. Of men vestigt zich aan de Nederlandse kant en kiest een Nederlandse rechtsvorm (bijv. een BV). Sommige bedrijven hebben aan beide kanten ruimten gehuurd en zijn op deze manier twee rechtspersonen geworden. Zo kunnen zij, juist omdat er tussen Duitsland en Nederland aanzienlijke verschillen bestaan ten aanzien van bijv. arbeidsrecht, belastingrecht en sociale wetgeving, doelgericht gebruik maken van betreffende voordelen van een land.
Alleen de verhuizing binnen het gebouw van het ene land naar het andere, was helaas enige tijd niet probleemloos mogelijk vanwege het feit dat het zgn. territorialiteitsbeginsel door o.a. de onderscheiden belastingdiensten strikt werd gehandhaafd. Dat heeft Eurode er toe aangezet zich in te spannen voor een oplossing in dit kader. Deze is gevonden in de met ingang van 1 mei 2008 in kracht getreden overeenkomst tussen Nederland en Duitsland ‘… tot het vermijden van dubbele belasting op het gebied van belastingen van het inkomen en van het vermogen alsmede van verscheidene andere belastingen en tot het regelen van andere aangelegenheden op belastinggebied” (Tr.blad 2007, nr. 108). Deze regeling is expliciet van toepassing op het Eurode Business Center en is inmiddels opgenomen in en vast onderdeel van het geldende Belastingverdrag tussen beide landen. Deze regeling maakt het voor de in het EBC gevestigde bedrijven mogelijk, het voornaamste onderdeel van het bedrijf (incl. personeels- en directiezetel) aan de ene kant van de grens en een kleiner deel aan de andere kant te hebben en dan voor het hele bedrijf het belastingrecht van het land te mogen voeren waar zich de hoofdzetel van het bedrijf bevindt. Ook hier kan weer het belang van een flexibele handhaving van bestaande wetten voor onze grensregio’s worden benadrukt.
Naast de functie van grensoverschrijdend bedrijvencentrum, dient het EBC nog andere, niet onbelangrijk doelen:
- Het is inmiddels een locatie geworden voor degenen die geïnteresseerd zijn in grensoverschrijdend wonen, studeren, werken en recreëren. Van hoogwaardigheidsbekleders als ministers, staatssecretarissen, ambassadeurs, ministeries, tot studenten, scholieren en al degene die geïnteresseerd zijn in de (formele) samenwerking van de gemeente Kerkrade en de Stadt Herzogenrath (Openbaar lichaam Eurode).
Het meest in het oog springende bezoek waar het EBC zich in kan verheugen is het bezoek geweest van H.M. Koningin Beatrix haar zoon, de toenmalige Prins Willem-Alexander en haar schoondochter de toenmalige Prinses Màxima, die destijds samen op staatsbezoek in Duitsland waren. In dat kader bezochten zij het EBC op vrijdag 15 april 2011.
- Daarnaast profileert het EBC zich vanaf 2010 steeds meer als ‘Europees’ gebouw waar de grensoverschrijdende dienstverlening steeds meer het karakter van de foyer van het gebouw bepaalt. Zo is op .7 september 2012 het eerste Grensinformatiepunt (GIP ‘Aken-Eurode’) geopend waar men terecht kan voor grensoverschrijdende vragen en problemen rond pensioenen, belastingen, sociale zekerheid, ziektekosten, kindergeld, wonen en studeren in het buitenland etc. ( https://grenzinfo.eu/emra/nl ) Per 1 juli 2016 is de grensoverschrijdende dienstverlening gecompleteerd met de opening van de Service Grensoverschrijdende Arbeidsbemiddeling (SGA). Vanaf 2023 heet SGA ‘Grensarbeid’ (https://grenzarbeit.eu/ebc/nl ) . Regelmatig vinden er ‘Grenspendlaars-adviesdagen’ waar specialisten van diverse (overheids) instanties als belastingen, ziektekosten, sociale wetgeving, pensioenen etc. aanwezig zijn om -mede aan de hand van door de bezoekers meegebrachte papieren en formulieren- mensen te helpen. Ook vinden er maandelijks workshops plaats waar de thema’s ‘Werken in Duitsland’ en ‘Arbeiten in den Niederlanden’ centraal staan en waar instanties als UWV en Bundesagentur für Arbeit (beiden partner van ‘Grensarbeid’), voorlichting geven aan mensen die aan de andere kant van de grens willen werken.
- Ook bevindt zich in het EBC het ambtelijk secretariaat van het Openbaar Lichaam Eurode ( https://www.eurode.eu ) en is er nabij het EBC de ‘Vriendschapsweide’. Een duurzaam-heidsproject van een Duitse en een Nederlandse basisschool waar (fruit) bomen, insecten-hotels e.d. gezamenlijk worden geplant resp. neergezet en waar lessen op locatie de kinderen bewuster moeten maken van de nastuur in de eigen omgeving.